Καταχώρηση πηγών (Το φύλο στη λογοτεχνία)

Γυναίκα

Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία
Παίξε στον άνεμο τη γλώσσα σου και πέρνα
Αλλού σε λέγανε Γιουδήθ, εδώ Μαρία
Το φίδι σκίζεται στο βράχο με τη σμέρνα

Από παιδί βιαζόμουνα, μα τώρα πάω καλιά μου
Μια τσιμινιέρα με όρισε στον κόσμο και σφυρίζει
Το χέρι σου, που χάιδεψε τα λιγοστά μαλλιά μου
για μια στιγμή αν με λύγισε, σήμερα δεν με ορίζει

Βαμμένη. Να σε φέγγει κόκκινο φανάρι
Γιομάτη φύκια και ροδάνθη, αμφίβια Μοίρα
Καβάλαγες ασέλωτο με δίχως χαλινάρι
πρώτη φορά, σε μια σπηλιά, στην Αλταμίρα

" Η Ινφάντα χαμογελάει. Τι όμορφη που είναι, Θε μου, τι όμορφη.. Μες στο μισοσκόταδο, με το λευκό της φόρεμα και το μακρύ λαιμό της, φαντάζει σαν κύκνος. Έχει σηκώσει και τα μαλλιά, ο αυχένας της πάει να γίνει γυναίκειος. Αφήνει το γαλάζιο παλτό να πέσει στους ώμους της. Με την παλάμη του δεξιού της χεριού αφηρημένα το χαΪδεύει.."

Νύφη

Νύφη μας ἔρχεται ἡ χαρὰ
Τὸ πρωτοβρόχι ἀνθίζει
Στήνουν χορὸ στὴ γειτονιὰ τ᾿ ἀηδόνια
Φέρνουν τραγούδια οἱ κομψὲς νεράιδες τοῦ νεροῦ
Μάλαμα γίνονται οἱ στοχασμοὶ
Μάλαμα οἱ κουβέντες
Ἀποστηθίζουν τὰ φιλιὰ
Οἱ ποιητὲς κι οἱ κοπέλες
Λαχανιασμένα κάποιος φτάνει στὴ γιορτὴ
Καὶ εἶναι ὁ χρόνος μὲ αὐλό

«Φύτρο κακό είναι η γυναίκα στη ζωή
αλλά σαν αναγκαίο κακό την αγοράζουμε.
Αλλά βρίσκει επιπλέον
ότι φορτίο δεινών είναι
η γυναίκα για τον άνδρα».

(Μένανδρος)

"Και ιδού η γνώμη μου: οι γυναίκες είναι η κυριότερη πέτρα του σκανδάλου για τη δράση ενός ανθρώπου. Είναι πολύ δύσκολο ν'αγαπάς ερωτικά μια γυναίκα και να κάνεις κάτι της προκοπής. Γι'αυτό υπάρχει μονάχα ένα μέσο, να είσαι ερωτευμένος και απερίσπαστος: ο γάμος. Μα πώς πώς να στο εξηγήσω αυτό που σκέφτομαι (...) Είναι το ίδιο όπως όταν κουβαλάς κάποιο φορτίο και δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις για κάποια άλλη δουλειά τα χέρια σου, παρά μονάχα όταν το φορτίο είναι φορτωμένο στη ράχη σου. Να αυτό είναι ο γάμος.(..) Κοίτα τον Μανανκοβ κοίτα τον Κρούποβ. Κατέστρεψαν τη σταδιοδρομία τους εξαιτίοας...

Το μόνο που ζητώ/All I ask

Το μόνο που ζητώ από μια γυναίκα είναι να νιώσει τρυφερά για μένα
όταν και μένα η καρδιά μου κτυπήσει τρυφερά γι’ αυτήν,
να γεννηθεί ανάμεσά μας ένα απαλό, απαλό τρεμούλιασμα
σα σιωπηλές καμπάνες.
Είναι το μόνο που ζητώ.
Με κούρασαν τόσο οι βίαιες γυναίκες που απαιτούν ν’ αγαπηθούν
δίχως να υπάρχει ίχνος αγάπης μέσα τους.

D.H. Lawrence, All I ask
(μετάφραση: Ολυμπία Καράγιωργα)

Το προτότυπο:

Ο πρώτος πειρασμός

Με γη και θάλασσα έπλασαν το κορμί σου
κι από τα χείλη σου έσταζαν τα θεϊκά στοιχεία.
Η Αφροδίτη πρόσεξε τους μαλακούς σου λόφους
κι η Αθηνά σού δίδαξε τα γυναικεία έργα.
Ένα μόνο πράγμα ξέχασαν να σου δώσουν οι θεοί,
Πανδώρα μου, το μόνο που μ’ αγγίζει, την ανθρωπιά.

Εικόνα αγαπητή της γυναικός μου
τώρα έλα και εσύ στη συντροφιά μου·
κατοίκα πάντα μέσα στην καρδιά μου
και φύλαμε οχ τσι πλάνεσες του κόσμου·

εσύ για με προστάτης άγγελός μου
άμεμπτα φύλαε τα πατήματά μου·
και προτού σκοτισθούν τα λογικά μου,
πρόλαβε, τρέξε συ, και λάμψε εμπρός μου!

Ναι· το φως σου ξυπνάει την αρετή μου
και πιστόνε σε σένα με βασταίνει·
γιατί τόσο σ’ αισθάνομαι δική μου,

τόσο με την ψυχή μου ζυμωμένη,
που δεν ηξέρω πλέον στη διαλογή μου
πως να σε πω: γυναίκα μου ή ψυχή μου;

«Εις...

«…Εν αρχή ην η αγάπη…» μελωδούσε γιομίζοντας
το γυμνό σου δωμάτιο μια παράξενη άρπα,
καθώς σ’ έπαιρνε ο ύπνος και το χέρι σου, κρύο,
σαν κλωνί λεμονιάς σε νεκρό, αναπαύονταν
πάνω στο στήθος σου. Κι έβλεπες
πως άνοιγε τάχα μια πόρτα στον ύπνο σου.

Πως μπαίναν τα δεκατέσσερα παιδιά λυπημένα
και στεκόντουσαν γύρω σου. Τα μάτια τους θύμιζαν
σταγόνες σε τζάμια: «Έλεος! Έλεος! Έλεος!...»
τινάζοντας τη βροχή και το χιόνι από πάνω τους,
τα ζύγιαζες με το βλέμμα σου σα να’θελες να τους κόψεις
την ευτυχία στα μέτρα τους, ενώ η άρπα συνέχιζεν

Ύστατος λόγος, από το Δωδεκάλογο του Γύφτου.
Επιλογή του Γ.Μ.

Τα δυνατά σου χέρια τ’ άξια, τα κοσμικά,
χάρισμα πιο μεγάλο κι απ’ τα φτερά.

Τα χέρια σου την ώρα του θαλασσοδαρμού
γίνονται δυό δελφίνια χρυσά του λυτρωμού.

Μ’ αυτά τα χέρια μού ήρθες μοιράζοντας εσύ
το διάφανο νεράκι και το ξανθό ψωμί.

Το σκεβρωμένο σπίτι και το κακοχτιστό
που είν’ έτοιμο να πέσει κι ακόμα στέκει ορθό!

– Στο σπίτι εδώ τι θέλεις; και ποιόν αποζητάς;
πού πας με τ’ ανθισμένο κλαδί της λεϊμονιάς;

Εγώ ειμ’ απ’ τη μεγάλη γενιά...

Γυναίκα, αν θες αντρίκεια να δουλέψεις
για τον ξεσκλαβωμό σου, δε σε φτάνει
να κάψεις, να σκορπίσεις, να ξοδέψεις
Το χρυσάφι, τη σμύρνα, το λιβάνι
στο νέο βωμό. Μέσα σου πρώτα κάψε
το τριπλό ξόανο που τους δούλους κάνει,
Συνήθεια, κέρδος, πρόληψη. Και σκάψε,
και του παλιού καιρού τα παραμύθια,
κι ας είν' όμορφα, μια για πάντα θάψε...

Εδώ το σπίτι άνθιζ' εδώ το πράσινο βλαστάρι μέσα στον ίσκιο της χλωρής χλωρής κληματαριάς.
Περιπλεχτό μες στα χλωρά το μυστικό φεγγάρι
σαν πνέμα πρωτοθώρητο κατέβαινε σ' εμάς.

Εδώ του πόθου δυο πηγές μας δρόσιζαν τα χρόνια, η μια στα μάτια μας μπροστά, κι η άλλη ονειρευτή
η Μούσα εδώ αποκοίμιζε της έγνοιας τα τρηζόνια
και τη μανία ανάσταινε της λύρας την ιερή.

Εδώ γλυκαπολάψαμε της πρωτογεννημένης τα πρώτα ξεπετάματα, και πήρε μας το νου,
σαν ερχομός παμπόθητος που δεν τον περιμένεις,
το φέγγος τ' ολοστρόγγυλο του δεύτερου καρπού.