Καταχώρηση πηγών (Το φύλο στη λογοτεχνία)

Κοιτάζει τα χέρια της
Κοιτάζει τα χέρια της. Πώς έγιναν έτσι; Πού βρέθηκαν τόσες φλέβες, τόσες ελιές και σημάδια, τόσες ρυτίδες στα χέρια της;
Εβδομήντα χρόνια τα κουβαλάει μαζί της και ποτέ δε γύρισε να τα κοιτάξει. Ούτε που ήταν χλωρά, ούτε που μέστωσαν, ούτε που μαράθηκαν, ώσπου ξεράθηκαν.
Όλα αυτά τα χρόνια η έγνοια της ήταν αλλού, όχι στα χέρια της: μην κοπεί, μην καεί, μην τρυπηθεί, μην το παρακάνει το βράδυ με τον άντρα της -όποτε τύχαινε, μια στις τόσες- κι ακούσει πάλι τα λόγια του, καρφί στην καρδιά της «πού τα ‘μαθες αυτά μω γυναίκα;»
Κοιτάζει τα χέρα της σαν να τα...

Σπύρος Τσακνιάς

Όλη μέρα πάστρευε το σπίτι σφουγγάριζε τα πατώματα
γυάλιζε το μπρούντζινα σκεύη κι ασβέστωνε τα πεζούλια.
Προς το βράδυ απόκανε κι έκατσε στη γωνιά της να ξαποστάσει
με μισό φλιτζάνι καφές και μισό παξιμάδι.
Τότε ήρθε ο Άγγελος του Κυρίου και της χαμογέλασε γλυκά
κι εκείνη ντράπηκε κι έλυσε την ποδιά της και την έκρυψε βιαστικά κάτω
από το πανέρι με τ΄ασπρόρουχα. Ύστερα τον κοίταξε στα μάτια ανήσυχα
κι ο Άγγελος του Κυρίου κατάλαβε
και πήρε ένα παλιό λαϊκό περιοδικό που βρισκόταν πάνω στο κομοδίνο
και το ξεφύλλιζε κάνοντας...

Η ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ μιλά για τη μητέρα της:

Η μάνα μου ήταν τρυφερή και υπομονετική γυναίκα. Η κακοτροπιά του άντρα της την έκανε να στέκει πάντα σούζα, με τον καλό λόγο και το χαμόγελο στ' αχείλι: «Στον αράθυμο τον άντρα, έλεγε, σα δεν εναντιώ νεσαι τον έχεις σκλάβο». Τώρα τι σόι σκλάβο είχε τον πατέρα, μονάχα κείνη το 'ξερε.
Ωστόσο μια φορά, μια και μοναδική, του εναντιώθηκε. Τον είδε να με χτυπάει με μανία. Τότες μπήκε στη μέση, άνοιξε τα χέρια της σα φτερού γες και με δακρυσμένα μάτια του είπε τρομαγμένη:
- Άμοιρε, θα το χαλάσεις το σπλάχνο σου!
Στο σπίτι...

H TEΛEYTAIA ΠΑΛΛΑΚΙΔΑ

Ερωμένη.
Στήνω το θέατρό σου,
μεταβάλλομαι.
Αντικείμενο πόθου και ηδονής-
μηχανεύομαι
ρόλους και σκηνικά
και γίνομαι Υποκείμενο.

Γυναίκα.
Στήνω το σπιτικό
μιας οικογένειας.
Μεταπλάθομαι.
Μηχανή αναπαραγωγής-
ανακαλύπτω
το μητρικό ένστικτο,
δίνω ζωή
και γίνομαι Μητέρα.

Ιέρεια.
Στήνω ναούς,
επινοώντας νέες θυσίες.
Αντικείμενο λατρείας-
οικειοποιούμαι
τη μεταφυσική
και το θρησκευτικό ένστικτο
και γίνομαι Εξουσία.

ΓΙΑ ΕΚΕΊΝΗ

ΑΛΗΘΕΙΑ Η’ ΨΕΜΑ, ΛΟΓΙΑ ΣΤΟ ΚΕΝΟ
ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΑΡΑΤΟΛΜΕΣ ΜΕ ΠΙΑΝΕΙ ΠΑΝΙΚΟΣ
ΑΔΕΙΑ ΜΠΟΥΚΑΛΙΑ Η ΜΟΝΗ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ
ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΜΕ ΣΦΙΓΓΟΥΝ ΣΑΝ ΘΗΛΙΑ.

ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΟΥ ΤΡΕΛΑΙΝΟΥΝ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΟΥ ΔΙΑΡΚΩΣ
ΕΙΚΟΝΕΣ ΣΕ ΘΥΜΙΖΟΥΝ ΚΑΙ ΑΣ ΜΗΝ ΕΙΣΑΙ ΤΩΡΑ ΕΔΩ
ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΤΙ ΦΤΑΙΕΙ, ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΤΙ ΝΑ ΠΩ
ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΤΙ ΔΕΝ ΕΚΑΝΑ… ΜΟΝΑΧΑ Σ’ ΑΓΑΠΩ.

ΑΝΟΗΤΑ ΣΤΙΧΑΚΙΑ ΠΟΥ ΞΕΡΩ ΔΕ ΘΑ ΔΕΙΣ
ΕΣΕΝΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΟΥΝ ΣΤΗ ΚΑΘΕ ΤΟΥΣ ΣΤΡΟΦΗ
ΤΑ ΧΑΔΙΑ, ΤΑ ΦΙΛΙΑ ΣΟΥ, ΤΟ ΑΡΩΜΑ ΤΟ ΑΠΑΛΟ
ΤΑ ΜΑΤΙΑ, ΤΑ ΜΑΛΙΑ ΣΟΥ… ΚΑΘΕ ΤΙ ΠΟΥ ΑΓΑΠΩ.

ΟΛΑ ΙΔΙΑ ΓΙΝΑΝ ΣΤΗ ΖΩΗ...

ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ

Μέσα στα βάθη την χρόνων ο ρόλος σου
Σημαντικός, έχει γράψει ιστορία
Γυναίκα, μάνα, βασίλισσα, αρχόντισσα ,
Επαναστάτρια, εταίρα, κυρία,

Σε έχει υμνήσει με στοίχους αμέτρητους
Των ποιητάδων η πένα κι ακόμα
Σε καβαλέτο ζωγράφοι απέδωσαν
Την ομορφιά του κορμιού σου με χρώμα

Έχεις γεννήσει αισθήματα άπειρα
Μίσος, αγάπη, παράφορη ζήλεια,
Άδικο είναι μα, οι άνδρες πιστεύουνε
Ότι το ψέμα έχεις πάντα στα χείλια

Πανούργα, φλύαρη, σίγουρα άπιστη
Κάποιοι απ’ τους τίτλους που σου έχουν χαρίσει
Όμως...

Καλλιπάτειρα


«Ἀρχόντισσα Ροδίτισσα, πῶς μπῆκες;
Γυναῖκες διώχνει μιὰ συνήθεια ἀρχαία
ἐδῶθε.» «Ἔχω ἕνα ἀνίψι, τὸν Εὐκλέα,
τρία ἀδέρφια, γιό, πατέρα, Ὀλυμπιονίκες·

νὰ μὲ ἀφήσετε πρέπει, Ἑλλανοδίκες,
κι ἐγὼ νὰ καμαρώσω μὲς τὰ ὡραῖα
κορμιά, ποὺ γιὰ τὸ ἀγρίλι τοῦ Ἡρακλέα
παλεύουν, θαυμαστὲς ψυχὲς ἀντρίκειες.

Μὲ τὲς ἄλλες γυναῖκες δὲν εἶμ᾿ ὅμοια·
στὸν αἰῶνα τὸ σόι μου θὰ φαντάζει
μὲ τῆς ἀντρειᾶς τ᾿ ἀμάραντα προνόμια·

μὲ μάλαμα γραμμένο τὸ δοξάζει
σὲ ἀστραφτερὸ κατεβατὸ μαρμάρου

(αποσπασμά...) σελ. 211

"Γι' αυτήν όλα τελέίωσαν πολύ γρήγορα- τα μαρτύρια, οι ανακρίσεις, η δίκη. Είχε λέει ένα χαμόγελο στά χείλη
όλον αυτόν τον καιρό, ένα φώς μέσα στα μάτια και τα έκανε μεγαλύτερα ακόμα. Ήταν όμορφα τα μάτια σου Μαργαρίτα!...
Τήν τελευταία στιγμή μπροστά στο απόσπασμα, γύρισε τα μάτια κατά την πόλη πού την σκέπαζε ακόμη η καταχνιά. Ένας κόσμος από τρελούς υστερικούς, εκφυλισμένους και ληστές γκρεμίζονταν, μαζί με τα σαράβαλα σπίτια τους- όλη η πολιτεία της παρακμής που τη γέννησε. Το πικρό χαμόγελο της οικογένειας ανέβηκε στα χείλια της και έκανε...

Σκλάβα!
Πενήντα αιώνες δίχως φως
Δίχως μυαλό και σώμα
Χωρίς τη θέληση να ζεις
Με σφραγισμένο στόμα

Σαν κάμπια εσύ περίμενες
Φτερούγες ν’ αποχτήσεις
Να βγεις απ το κουκούλι σου
Στον κόσμο ν’ αρμενίσεις.

Δισταχτική, αέρινη
Και άθυρμα τ’ ανέμου
Περίπαιγμα του αρσενικού
Και θύμα του πολέμου
……

Γυναίκα Μάνα κι Αδελφή
Σύζυγος κι ερωμένη
Τίποτα άλλο δεν θα πω
Τίποτα δεν μου μένει
Παρά να υμνώ τη Δόξα σου
Γυναίκα αγαπημένη.

Γ.Κόμης